Ticaret Bakanlığına bağlı Reklam Heyeti, reklamların tesiri hakkında bir araştırma gerçekleştirdi. Dijital Mecralarda Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Araştırma Raporu yayınlandı. Araştırmaya katılanların yüzde 48’i yüksek seviyede dijital mecra kullandığını ve her 10 bireyden 4’ü bir mal ya da hizmet satın alma kademesinde internet reklamlarından etkilendiğini söz etti.Tüketicilerin %65’i gerçek içerikle reklamları ayırt etmekte zorlanıyor
Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, araştırmanın çarpıcı sonuçlarından birisinin reklamların ayırt edilememesi olduğuna vurgu yapıldı. Dijital tüketicilerin yaklaşık %65’inin internet siteleri ya da uygulamalarında yer alan içeriklerdeki reklamları ayırt etme noktasında zorlandıkları bulgusuna ulaşıldı.
İndirimli fiyatların gerçeği yansıtmadığı düşünülüyor
Araştırma, her 10 bireyden 7’sinin alışveriş platformlarında yer alan indirimli fiyatların gerçeği yansıtmadığını düşündüklerini gösterirken her 10 bireyden 4 ’ünün alışveriş platformlarında mal ve hizmetlere dair aldatıcı indirim oranları ve aldatıcı fiyatlarla karşılaştığını gösteriyor.
Araştırmanın toplumsal medya davranışları hakkındaki kısmına nazaran sistemli olarak kullanılan toplumsal medya uygulamalarında %76,2 ile Instagram birinci sırada, %71,4 ile Facebook ikinci, %56,1 ile Youtube üçüncü ve %35,5 ile X (Twitter) dördüncü sırada yer alıyor.
Sosyal medyadan alışveriş yapanların yüzde 47’si mağdur
Sosyal medya kullanım emellerinde birinci sırada yüzde 68,3 ile “sosyal etraf ile bağlantıda kalmak ve takip etmek” yer alırken, kullanıcıların yüzde 30,1’i alışveriş yapmak için toplumsal medyayı takip ediyor. Kullanıcıların yüzde 30,1’i toplumsal medya üzerinden satış yapan sayfalardan sipariş verdiğini tabir ediyor. Bu kullanıcıların yüzde 52,8’i rastgele bir mağduriyet yaşamadığını tabir ederken yüzde 47,2’si mağduriyet yaşadığını belirtiyor.
Forumdaki yorumlar çok önemseniyor
Tüketici yorumlarının önemsenme durumu hakkındaki kısımda ise müşterilerin yüzde 73,6 ile en çok “forum, blog vb. yerlerde yayımlanan yorumları” önemsediği belirtiliyor. En az dikkate alınan yorumların ise arama motorlarında ve toplumsal medya platformlarında yayımlanan yorumlar olduğu görülüyor.
Her 10 bireyden 7’si influencerın yorumlarının gerçeği yansıtmadığını düşünüyor
Sosyal medyadan alışveriş yapan bireylerin yüzde 21,3’ü influencerların eser tanıtımları sayesinde alışveriş yaptığını tabir ederken, yüzde 78,7’si eser tanıtımlarına yönelik içerikleri gördükleri halde alışveriş yapmadıklarını belirtmektedir. Her 10 bireyden 7’si, influencerların tanıtımlarının gerçek kullanıcı tecrübesini yansıtmadığını düşündüklerini söylüyor.
E-ticaret sitelerindeki tüketici yorumlarının objektif olmadığı düşünülüyor
Satın alma kararı verirken tüketicilerin yorumları tesirli oluyor. Bu araştırmada bunu doğrular sonuçlara ulaşılıyor. Kullanıcıların yüzde 51,6’sı alışveriş sitelerindeki tüketici yorumlarını okuduklarınısöylüyor. Yorumları okumayan kitleye bu tercihlerinin münasebeti sorulduğunda ise bu kitlenin yüzde 52,7’sinin tüketici yorumlarını objektif/tarafsız bulmadığını düşündüğünü görüyoruz. Yüzde 34,7’si ise bu yorumların gerçek kullanıcılar tarafından yapılmadığını düşünüyor.
Araştırmanın e-ticaret platformlarında yer alan tüketici yorumlarıyla ilgili kısmında ise tüketicilerin yüzde 72,si manipüle edilerek yazılmış yorumlarla karşılaştığı sonucu görüntüleniyor. Alıiveriş platformlarında yer alan tüketici yorumlarının, eserle ilgili hiçbir tecrübesi olmayan büsbütün manipülasyon hedefi taşıyan 3. bireyler tarafından yazıldığı durumlarla karşılaştıkları söz ediliyor. Ayrıyeten tüketicilerin yüzde 77,1’i olumsuz yorumların silindiğini yahut olumlu yorumların öncelikli olarak yer aldığı durumlarla karşılaştıklarını belirtiyor.
Katılımcıların yüzde 51,2’si tüketici yorumlarının alışveriş tercihlerini etkilediğini tabir etmektedir. Yorumları okuduğunu söz eden kitlede yorumlardan etkilenme oranı ise yüzde 78,3.
İndirimli fiyatların gerçeği yansıtmadığı düşünülüyor
Araştırma bulgularına nazaran iştirakçilerin yüzde 74,7’si kimi sitelerdeki indirimli fiyatların gerçeği yansıtmadığını düşünüyor. Her 10 bireyden 3’ünün, alışveriş platformları tarafından gönderilen “ürün tükenmek üzere” vb. cinsten bildirimlerle karşılaştığı görülmektedir. İştirakçilerin yüzde 44,4’ü şahsileştirilmiş indirimler ile karşılaştıklarını tabir ediyor.
Online alışveriş tecrübelerinde gerçeğe alışılmamış ya da aldatıcı bir reklam/içerik nedeniyle mağdur olduklarını belirten her 10 bireyden 6’sı , yaşadıkları mağduriyetin ‘satın aldıkları eserden farklı bir eser gelmesi’ ve ‘yanlış eser gönderilmesi’ olduğunu söz etmektedir.
Araştırma “Karanlık ticari tasarımlar” (Dark Commercial Patterns) olarak bilinen uygulamaların kullanıldığını gösteriyor. Araştırmaya katılan her 10 internet kullanıcısından 6’sı, internette satın almak istemedikleri ürünleri/hizmetleri satın almaya zorlayan, aldatıcı ya da manipüle edici bilgiler veren reklam ve uygulamalarla karşılaştıklarını belirtmektedir.
Her 10 internet kullanıcısından 3’ü satın almak istedikleri ürün/hizmete dair ödeme kademesinde geldiklerinde satın alma basamağındaki fiyatın birinci gördükleri fiyattan yüksek olması durumu ile karşılaştıklarını söz etmektedirler. Fiyat farkı ile karşılaşan her 10 şahıstan 4’ünün satın aldıkları ürün/hizmete dair ödeme evresine geldiklerinde, eseri birinci gördükleri fiyattan daha yüksek bir fiyata satın aldıklarının farkına varmadıklarını göstermektedir.
Oyunseverler geçilemeyen reklamlardan rahatsız
Araştırmada oyunlar hakkında sonuçlar yer alıyor. Oyun ve oyun platformlarıyla ilgili olarak kullanıcılardan yalnızca yüzde 12,8’inin mağduriyet yaşadığı görülüyor. Mağduriyet yaşadığını söz eden kullanıcıların yüzde 56,5’i geçilemeyen uzun reklamlardan şikayetçi olduğunu ve yeniden yüzde 65’i zorla diğer bir oyun/uygulama satın almaya yönlendirdiğini belirtiyor. Oyunlarda aşılamayan reklamlarla karşılaşan kullanıcıların yüzde 77,2’si bu reklamlardan rahatsızlık duyduklarını söz etmektedir.
